Sinds 2023 onderzoeken GAU en MEVW de stand van duurzaamheid binnen de branche om hun leden te ondersteunen bij het maken van duurzamere keuzes. De jaarlijkse duurzaamheidssurvey heeft als doel om ontwikkelingen en trends te signaleren, inzicht te krijgen in uitgevoerde en achterwege gebleven acties, en de behoeften van leden op het gebied van kennis en branche-ondersteuning in kaart te brengen. Dit jaar namen 30 respondenten deel, waarvan 17 van GAU en 13 van MEVW.

Algemene bevindingen

De enquête laat zien dat het bewustzijn over duurzaamheid toeneemt, maar dat er op het gebied van implementatie nog stappen nodig zijn. Ook op het gebied van kennis zijn er verbeterpunten: gemiddeld beoordelen respondenten hun eigen kennisniveau met een 6,2 (vorig jaar 6,4), met grote onderlinge verschillen. Deze variatie benadrukt het belang en de potentie van kennisdeling binnen de sector.

Beleid & Rapportage

Hoewel het aantal bedrijven met een formele certificering nog relatief klein is, groeit de interesse en actiebereidheid. Momenteel is 7% gecertificeerd (met ISO14001 of Climate Neutral Group), een lichte stijging ten opzichte van 5% vorig jaar. Daarnaast toont 20% interesse in certificering. Wat betreft rapportage geeft 13% aan te rapporteren over milieuthema’s in hun jaarrapportage, tegenover 16% vorig jaar. Eveneens 13% heeft concrete milieudoelstellingen opgesteld; 37% is bezig deze te ontwikkelen. De focus ligt hierbij op het verminderen van de productie-impact, het behalen van de doelstellingen van het Parijsakkoord en klimaatneutraliteit in 2050.

CO2-uitstoot

Het meten en reduceren van CO2-uitstoot krijgt steeds meer aandacht, hoewel er nog stappen gezet moeten worden. Zo heeft bijna een kwart, 24%, al doelen gesteld voor CO2-reductie. Het gaat hierbij om het in kaart brengen van de uitstoot die ontstaat door energieverbruik, de productie van boeken (denk aan de oplage), en het transport van materialen en eindproducten. Vorig jaar had 20% van de respondenten de CO2-uitstoot laten onderzoeken, dit jaar ligt dat iets lager, op 17%.

Duurzame Materialen

Er is een duidelijke focus op het gebruik van duurzame materialen in het inkoopbeleid: 77% van de respondenten geeft aan hierop in te zetten. Opvallend is dat 17% hier (nog) niet over communiceert, hoewel meer dan de helft aangeeft dit in de toekomst wel te willen doen. Een ander opvallend punt is dat 40% niet weet of het gebruikte papier van binnen of buiten Europa afkomstig is. Wat betreft certificering maakt 56% gebruik van FSC-gecertificeerd papier, een daling ten opzichte van ruim 80% vorig jaar. Tegelijkertijd blijkt dat bij de ontwikkeling van e-books in 90% van de gevallen geen rekening wordt gehouden met milieu-aspecten.

Afval

Afvalvermindering en -verwerking vormen belangrijke aandachtspunten voor de komende jaren. Slechts 17% heeft inzicht in het kantoorafval en slechts 3% in het snijverlies bij productie. Wel worden al maatregelen genomen, zoals het minimaliseren van kantoorafval en het optimaliseren van ontwerp en oplage, bijvoorbeeld via betere oplagebepaling en hergebruik van materialen.

Samenwerking in de Keten

56% heeft inzicht in of onderzoekt momenteel de milieuprestaties en ambities van leveranciers. 23% stelt eisen aan leveranciers op het gebied van milieucertificering (zoals ISO14001, CO₂-prestatieladder, MVO-prestatieladder of de aankomende EUDR-wetgeving). 30% onderzoekt de mogelijkheden daartoe en 13% heeft de intentie dit te gaan doen.

Wat betreft samenwerking in de keten werkt 23% actief samen met partners aan verduurzaming. 17% onderzoekt deze mogelijkheid en nog eens 23% staat hier positief tegenover. Deze cijfers zijn vergelijkbaar met die van vorig jaar.

Behoeften en rol brancheorganisaties

Door samenwerking, kennisdeling en een actieve houding kunnen de komende jaren grote stappen worden gezet. GAU en MEVW vervullen hierbij een essentiële rol door hun leden te ondersteunen en te stimuleren om duurzamere keuzes te maken.

Er is een duidelijke behoefte aan praktische handvatten en advies, vooral met betrekking tot de EUDR-wetgeving. De brancheverenigingen spelen hierop in en publiceren binnenkort een FAQ over dit onderwerp. Leden zien voor de brancheverenigingen een centrale rol weggelegd in kennisdeling, het verbinden van ketenpartners en het bieden van concrete ondersteuning.

Tegelijkertijd blijkt dat een deel van de deelnemers nog niet bekend is met bestaande initiatieven die juist bedoeld zijn om de sector op dit vlak te informeren en te ondersteunen. Deze bronnen verdienen daarom blijvende aandacht:

• De website: https://duurzaampubliceren.nl/

• Het duurzaamheidshandvest: https://duurzaampubliceren.nl/wp-content/uploads/2024/06/Handvest-Duurzaam-Publiceren.pdf

• Checklist 'Duurzamer uitgeven': https://duurzaampubliceren.nl/aan-de-slag-met-de-checklist-duurzamer-uitgeven/

De gepresenteerde resultaten en vergelijkingen zijn gebaseerd op de antwoorden van respondenten die in de afgelopen jaren aan het onderzoek hebben deelgenomen. Hoewel deze inzichten waardevol zijn en een indicatie geven van trends en ervaringen binnen de doelgroep, zijn ze niet zonder meer representatief voor de gehele sector.