Op dinsdag 25 november diende het spoedappel tegen Tom Kabinet voor het Hof van Amsterdam. Behalve het juridisch dispuut dat het Nederlands Uitgeversverbond (NUV), de Groep Algemene Uitgevers (GAU) en Media voor Vak en Wetenschap (MVW) hebben met Tom Kabinet over de verkoop van tweedehands e-books in het algemeen (en waarover de rechter zich niet heeft uitgesproken), stelden wij in het spoedappel het enorme illegale aanbod van e-books op deze website aan de orde.

Uit onderzoek is gebleken dat ongeveer 90 procent van het aanbod op Tom Kabinet illegaal is. We hebben een steekproef uit het aanbod laten nemen om te controleren op het watermerk dat elk e-book krijgt als een winkelier het verkoopt. Die ontbraken vaak, wat erop duidt dat de bestanden niet als e-book zijn verkocht maar zelf vervaardigd zijn door particulieren.

We ontdekten tevens dat de helft van het aanbod door slechts tien aanbieders wordt verstrekt. Volgens Tom Kabinet is dat aantal hoger: de helft zou door twintig uploaders worden gerealiseerd. Het NUV wijst erop dat het hoe dan ook om een gering aantal personen gaat, die duizenden e-books verkopen zonder dat Tom Kabinet daar iets tegen doet. De hoogste aanbieder bood zelfs meer dan 1.500 e-books aan. Sommige e-books werden meerdere keren aangeboden door dezelfde aanbieder. Bovendien blijft Tom Kabinet ‘spook’ e-books aanbieden, titels die nooit als e-book verschenen zijn.

In de rechtbank werd ook een filmpje vertoond, waarin NUV-medewerker Hans Osinga drie populaire titels downloadt van de torrent-site The Pirate Bay en deze verkoopt via Tom Kabinet. Het filmpje toont aan hoe eenvoudig het is om deze handeling uit te voeren. Het vergde Hans Osinga slechts drie minuten.

In gesprekken met Laurens van Hoorn en Marc Jellema van The Change Network, de ondernemers achter Tom Kabinet, hebben wij onze zorg hierover uitgesproken en oplossingen aangedragen. Helaas weigert Tom Kabinet daadwerkelijk om het illegale aanbod aan te pakken. Dat maakt het spoedeisende karakter van deze procedure alleen maar duidelijker. Auteurs en uitgevers worden nu immers dubbel gedupeerd: eerst door het missen van verdiensten door de illegale download en vervolgens doordat deze illegale download weer wordt verhandeld waar alleen de verkoper en Tom Kabinet aan verdienen, niet de auteur en de uitgever.

Het standpunt en de werkwijze van Tom Kabinet kunnen verstrekkende gevolgen hebben voor alle uitgevers en nieuwe digitale initiatieven in de kiem smoren. Immers, als van één digitaal bestand – of dat nu een e-book, een nieuwsartikel, een film of een muziekwerk is – eindeloos illegaal digitale kopieën gemaakt en verkocht kunnen worden, zal het legale aanbod op den duur verdwijnen.

Wij hebben het Hof van Amsterdam dan ook gevraagd aan deze praktijken een einde te maken. De uitspraak volgt op 23 december 2014.