Het Nederlands Uitgeversverbond (NUV) heeft met belangstelling kennisgenomen van de mening van advocaat-generaal Szpunar in de procedure tussen de Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) en de Stichting Leenrecht bij het Hof van Justitie van de Europese Unie in Luxemburg. Het NUV is procespartij in deze procedure, evenals de collectieve rechtenorganisaties Lira en Pictoright.

Kernvraag van de procedure is of bibliotheken afspraken met auteurs en uitgevers moeten maken om e-books uit te mogen lenen. De advocaat-generaal adviseert het Europese Hof van Justitie vandaag dat bibliotheken voor het uitlenen van e-books geen afspraken meer hoeven te maken. Wel moeten zij een vergoeding betalen voor de uitlening, geldt een systeem van ‘one copy, one user’ en mogen geen illegale e-books worden uitgeleend.

De advocaat-generaal vindt dat het ter beschikking stellen van een e-book vergelijkbaar is met het uitlenen van een traditioneel papieren boek. Bibliotheken moeten volgens de advocaat-generaal op dezelfde manier e-books kunnen uitlenen als gewone boeken, dat wil zeggen, zonder afspraken te maken met auteurs en uitgevers.

Op dit moment maken uitgevers en bibliotheken onderling afspraken over het uitlenen van e-books. Onderdeel daarvan is dat bibliotheken voor de uitlening een vergoeding betalen. Deze vergoeding komt weer deels ten goede aan de auteurs. Dat systeem werkt goed. Het aantal titels dat als e-book bij bibliotheken beschikbaar is, is de afgelopen jaren substantieel gestegen.

Uitgevers vrezen dat wanneer e-books door bibliotheken kunnen worden uitgeleend zonder afspraken te maken met auteurs en uitgevers dit zal leiden tot ernstige verstoring van de markt van e-books. Wie betaalt er nog voor een e-book als deze straks (vrijwel) gratis via de bibliotheek verkrijgbaar zijn? Innovatie in de kwetsbare boekenmarkt wordt hierdoor de pas afgesneden.

Het NUV herkent zich niet in de argumenten die de advocaat-generaal hanteert om tot zijn advies aan het Europese Hof te komen. Zo suggereert de advocaat-generaal dat uitgevers minder goed voor de belangen van auteurs opkomen dan de collectieve rechtenorganisaties die zich in de procedure achter het standpunt van de VOB hebben geschaard. Ook stelt de advocaat-generaal dat auteurs op dit moment van uitgevers geen passende beloning zouden ontvangen voor het uitlenen van e-books. Dat is niet waar in Nederland.

De mening van de advocaat-generaal is slechts een advies aan het Europese Hof. Het NUV hoopt en verwacht dat het Europese Hof tot een goed afgewogen oordeel zal komen. De uitspraak wordt in de loop van het jaar verwacht.